صندلی‌های ممتاز تاریخ طراحی مبلمان
هنگامی‌که صحبت از صندلی‌های ممتاز و ماندگار می‌شود به‌سختی می‌توانیم 100 صندلی اداری و خانگی که در یادها ماندگار است را نام ببریم. بنابراین در این نوشتار تصمیم گرفتیم فهرست خود را کوچک کنیم و تنها به ذکر 10 مورد از صندلی‌های ممتاز که سال‌هاست از آنها به‌عنوان نمونه‌های موفق یاد می‌شود اکتفا کنیم.
صندلی پانتون (Panton S)
صندلی پانتون اس نخستین بار در سال 1967 توسط ورنر پانتون (Verner Panton) طراحی شد. این صندلی در دهه 1960 به دلیل راحتی و بهینه‌سازی فضا از جنبش هنری پاپ آرت (Pop art) مورد تقدیر قرار گرفت و جوایز متعددی را از آن خود کرد. در حال حاضر یکی از اولین مدل‌های این صندلی در مجموعه MOMA در نیویورک وجود دارد.
صندلی الماس
صندلی ممتاز الماس توسط هری برتوایا (Harry Bertoia) و با استفاده از میله‌های فلزی و جوشکاری دستی ساخته شد. این صندلی در عین ظرافت از استحکامی فوق‌العاده برخوردار بود. به عقیده برتوایا در نگاه اول به این صندلی ممتاز تصور می‌کنید که با سازه از جنس هوا روبرو هستید! در هر حال تولید این صندلی بادوام با این ظرافت و زیبایی برای سایر تولیدکنندگان مقرون‌به‌صرفه نبود به همین دلیل نه‌تنها از آن کپی‌برداری نشد بلکه حتی نمونه‌ای مشابه آن نیز در میان 10 صندلی ممتاز برتر یافت نمی‌شود.
صندلی قالبی پلاستیکی
صندلی‌های قالبی پلاستیکی اولین بار توسط چارلز و ری ایمز (Charles & Ray Eames) ساخته شد. نمونه‌های اولین از این صندلی ممتاز از جنس فلز بود که در سال 1948 در نمایشگاه بین‌المللی MoMA به‌عنوان یک صندلی با طراحی کم‌هزینه حاضر شد.
این صندلی در سال 1950 با استفاده از مواد فایبرگلاس بازسازی شد و شکلی امروزی به خود گرفت تا الهام‌بخش صندلی‌های قالبی بازار مبلمان اداری عصر حاضر باشد. به عقیده بسیاری از کارشناسان صندلی‌های قالبی چارلز و ری محصولاتی برای آینده بودند. ظاهراً با نگاهی به صندلی‌های موجود در بازار می‌توان این موضوع را تائید کرد.
صندلی واسیلی (Wassily)
مارسل برور (Marcel Breuer) سازنده صندلی واسیلی هنگام ساخت آن در مدرسه معماری و هنرهای کاربردی باوهاوس (Bauhaus) آلمان تحصیل می‌کرد. این مدرسه از سال 1919 تا 1933 به پرورش هنرمندان می‌پرداخت که آموزه‌های آن حتی پس از انحلال نیز به‌عنوان یک جریان هنری تاثیرگذار قرن بیستم شناخته می‌شود.
مارسل برور در این مدرسه با استفاده از استیل لوله‌ای توانست نوعی جدید از صندلی را تولید کند. او در ساخت صندلی‌های ممتاز واسیلی به میزان زیادی از دوچرخه الهام گرفته بود. به عقیده بسیاری از کارشناسان این صندلی نخستین نمونه از صندلی‌های ساخته‌شده از استیل توخالی شناخته می‌شود. صندلی واسیلی یک جهش از صندلی‌های سنتی باشگاهی به نمونه‌هایی محکم‌تر با موادی داینامیک تر بودند.
صندلی لاله (Tulip)
صندلی لاله توسط معمار و طراح فنلاندی به نام ایرو سارینن (Eero Saarinen) ساخته شد. این صندلی ممتاز در ظاهر شباهتی اندک به صندلی پانتون و صندلی‌های قالبی ایمز دارد. سارینن امیدوار بود بتواند این صندلی را به‌طور کامل از مواد فایبرگلاس تولید کند اما این مواد استحکام کافی برای حفظ تعادل و تحمل وزن افراد در قسمت پایه را نداشتند و مستعد شکستن بودند. هرچند یک دهه بعد پانتون ورنر توانست با شیوه‌ای مشابه و با استفاده از مواد فایبرگلاس صندلی پانتون اس را بسازد!
در نتیجه پایه صندلی لاله از آلومینیوم قالبی ساخته شد، اما سارینن برای مطابقت با بدنه فایبرگلاس، پایه آلومینیومی را با یک لایه ریلسان (rilsan) پوشش داد تا ظاهر این صندلی شکلی واحد و یکپارچه به خود بگیرد. صندلی لاله به‌عنوان یک طراحی آینده‌نگر مورد تقدیر قرار گرفت و محبوبیت زیادی کسب کرد. امروزه طرح‌های مشابه زیادی با این عنوان و با اقتباس از طرح سارینن تولید و عرضه می‌شوند.
صندلی مدل 3107
این صندلی در سال 1955 میلادی توسط معمار و طراح معروف دانمارکی آرن جاکوبسن (Arne Jacobsen) ساخته شد. او در ابتدا یک معمار شناخته‌شده محسوب می‌شد اما در میان‌سالی به طراحی مبلمان و صندلی روی آورد. جاکوبسن در طراحی این صندلی از تئوری Gesamtkunstwerk الهام گرفته بود که بر اساس آن طراحی داخلی و خارجی باید تا حد امکان یکپارچه می‌بود. در ساخت صندلی مدل 3107 از تخته‌های سه‌لایی خمیده استفاده شد. این صندلی به‌قدری محبوب شد که تنها توسط کمپانی سازنده آن به تعداد 5 میلیون واحد فروخته شد. به جرات می‌توان گفت که از صندلی 3107 بیش از هر مبلمانی در جهان کپی‌برداری شده و پس از گذشت بیش از نیم قرن از ساخت آن همچنان در داخل و خارج از کشور با تغییراتی کوچک تولید و عرضه می‌شود.
صندلی بارسلونا
صندلی بارسلونا توسط لودویگ میس فان در روهه و لیلی رایش معماران معروف آلمانی ساخته شد. اگرچه این صندلی با نام یکی از شهرهای اسپانیا شناخته می‌شود اما در سال 1929 به‌منظور مبله کردن غرفه آلمان در نمایشگاه بین‌المللی بارسلونا طراحی شد و نخستین بار در ساختمان «ویلا توگندهات» در شهر برنو جمهوری چک مورد استفاده قرار گرفت. این صندلی که ابتدا تنها به‌عنوان نشیمن پادشاه و ملکه اسپانیا طراحی شده بود امروزه بیشتر در ساختمان‌های اداری، لابی‌ها و اتاق‌های پذیرش یافت می‌شود!
صندلی روح (Ghost)
صندلی روح که امروزه با نام صندلی‌های پلی کربنات شفاف نیز شناخته می‌شوند نخستین بار توسط فیلیپ استارک (Philippe Stark) طراحی شد. او را با نام پسر بد طراحی می‌شناسند چراکه از هر شی‌ء تفسیری مجدد و غیرمعمول دارد. صندلی روح تنها یکی از خلاقیت‌های عجیب و جذاب این طراح فرانسوی است.
این صندلی یک بازسازی از صندلی کلاسیک Louis XV بود که به شکلی یکپارچه و با استفاده از تزریق مستقیم پلی کربنات در قالب ساخته شد. در واقع استارک از یک مدل کلاسیک و قدیمی یک صندلی ممتاز و جدید اختراع کرد. صندلی روح به‌عنوان یکی از صندلی‌های شناخته‌شده در قرن بیست و یکم محسوب می‌شود.
صندلی تخم‌مرغی
آرن جاکوبسن به‌جز صندلی ممتاز 3107 یک شاهکار دیگر نیز در کارنامه خود به یادگار گذاشته است. صندلی تخم‌مرغی یکی دیگر از خلاقیت‌های این طراح چیره‌دست است که در سال 1958 برای قسمت لابی و پذیرش هتل رویال کپنهاگ دانمارک طراحی شد و توسط شرکت فریتز هانسن به تولید انبوه رسید.
جالب آنکه شکل ارگانیک این صندلی موجب شد تا این مدل از طراحی در سرتاسر جهان به‌عنوان طراحی مبلمان دانمارکی شناخته شود. اگرچه بسیاری بر این باورند که جاکوبسن در ساخت این صندلی از صندلی رحم (Womb chair) سارینن Saarinen الهام گرفته اما این طراحی تاثیر گذار به‌عنوان پیشگام مدرنیسم برای بیش از 50 سال شناخته می‌شود.
صندلی استراحت ایمز
آیا طراح صندلی و مبلمانی پیدا می‌کنید که صندلی راحتی ایمز را نشناسد؟ چارلز و ری ایمز به‌جز صندلی قالبی که الهام گر بسیاری از طراحان شد یک ایده خلاقانه دیگر نیز در میان 10 صندلی ممتاز این فهرست دارند. نمونه‌هایی از این صندلی را می‌توانید در موزه‌های MoMA در نیویورک، انستیتوی هنر در شیکاگو و در بسیاری از طراحی‌های داخلی مجلل در سرتاسر جهان مشاهده کنید. این صندلی موضوع بسیاری از کتاب‌ها و مقالات مرتبط با طراحی مبلمان بوده است و به دلیل ظاهر کلاسیک، مدرن و نوآورانه، رتبه نخست این فهرست را به خود اختصاص داده است.
