روز کتاب و کتابخوانی؛ گشتی در میان شگفت انگیزترین کتابخانه های دنیا
اغلب ما درس خواندن در کتابخانه را تصور کردهایم اما برای بسیاری از ما این مقوله در حد یک تصور باقی مانده است. خاطرهای که بیشتر ما از کتابخانه داریم با آنچه در تصاویر و فیلمها مشاهده کردهایم گاهی زمین تا آسمان فرق میکند. برای ما انسانها که معمولاً در محیط خانه به دنبال یک جای گرم و نرم برای مطالعه میگردیم، صندلیهای خشک کتابخانه چندان جذاب به نظر نمیرسند، هرچند در فضای منزل نیز کمتر با جایی آرام و دنج برای مطالعه برخورد میکنیم. نتیجه آنکه اغلب ما در دوران دانشجویی، بهناچار مجبور به استفاده از کتابخانه شدهایم و نبود فضایی مناسب برای مطالعه را یکی از دلایل عدم تمایل به کتاب و کتاب خوانی میدانیم. داستان هر چه که هست، روز ملی کتاب و کتاب خوانی بهانهای شد تا نگاهی به جذابترین کتابخانههای سرتاسر دنیا داشته باشیم و با بناهایی منحصر به فرد و دوستداشتنی آشنا شویم. با خوگر همراه باشید.
بارها پیش آمده که با دیدن تصاویری از کتابخانههای جذاب دنیا آه از نهادمان بلند شده و به حال افرادی که در این اماکن رفت و آمد میکنند، غبطه خوردهایم؛ کتابخانههای قدیمی با چندین قرن قدمت و نمونه های جدیدی که ساخته هنرمندان و معماران نوظهور هستند.
کتابخانه عمومی شهر کانزاس
زیبایی همیشه بهمنزله طراحی مدرن و باشکوه نیست، بلکه گاهی از جلوههای بصری از ایدههای ساده که بارها در پیش چشم ما قرار گرفتهاند، ناشی میشود. کتابخانه عمومی شهر کانزاس ایالات متحده آمریکا از جمله این موارد است. دیوارها و پارکینگ طبقاتی این کتابخانه به طور دلربایی شبیه به کتابهای قرار گرفته در کنار هم هستند. این کتابخانه قدیمی در سال 1873 ساخته شد و در سال 2011 عنوان عجیبترین کتابخانه جهان را از آن خود کرد. نمای بیرونی این بنا، به همت مسئولان آن با دیواری سنگی و منقوش به 22 کتاب کلاسیک معروف نظیر «فارنهایت 451» اثر ری بردبری و «ارباب حلقهها» نوشته جی آر تالکین پوشش داده شده است. این کتابخانه به منظور جذب مخاطبان بیشتر اقدام به برگزاری جلسات شعر و موسیقی، بازیهای تفریحی و پخش فیلمهای سینمایی مینماید.
کتابخانه ساحلی ناندایهه چین
تصور کنید در کتابخانهای نشستهاید و در منظرهای رو به ساحل مشغول مطالعه کتاب مورد علاقه خود هستید. این یک رؤیا نیست، بلکه تجربهای است که با حضور در کتابخانه ساحلی ناندایهه چین به دست خواهید آورد.
قدیمیترین کتابخانه جهان
قرویین (Qarawiyyin) مکانی در شهر فاس واقع در کشور مراکش است که عنوان قدیمیترین کتابخانه جهان را با خود به یدک میکشد. این کتابخانه 1359 سال پیش از میلاد مسیح در این شهر بنا شده است. در کتابخانه قرویین بیش از 4 هزار نسخه خطی وجود دارد که از جمله آنها میتوان به قرآن مربوط به قرن نهم اشاره کرد.
کتابخانه Trinity College ایرلند
قصری از کتابهای قدیمی با ساختاری چوبی را تصور کنید. اینجا کتابخانه Trinity College بزرگترین مجموعه کتاب ایرلند است که به عنوان مرکز کپی رایت این کشور نیز مورد استفاده قرار میگیرد. تمام کتابها و مجلات جدید پس از انتشار برای قرار گرفتن در قانون کپی رایت به این مکان ارسال میشوند. هماکنون در این کتابخانه بیش از 6 میلیون نسخه مجله و کتاب نسخه چاپی و خطی وجود دارد.
کتابخانه اسکندریه مصر
کتابخانه اسکندریه مصر با معماری منحصر به فرد خود همچون نگینی در ساحل مدیترانه میدرخشد. این مکان در سال 2002 میلادی با هدف ایجاد مرکزی برای تبادل اطلاعات در دنیای اسلام تأسیس شد. به لطف معماری جذاب این بنا، امروزه علاوه بر علاقهمندان به کتاب، گردشگران خارجی نیز از این کتابخانه باشکوه دیدن میکنند. کتابخانه اسکندریه توسط معمار مطرح اتریشی Snohetta/Hamza Consortium طراحی شد و ساخت آن نیز نزدیک به چهار سال به طول انجامید. این کتابخانه سالانه بیش از 800 هزار نفر بازدیدکننده دارد و به عنوان یکی از جاذبههای نوین گردشگری مصر شناخته میشود.
ساخت این کتابخانه بیش از 200 میلیون دلار هزینه در بر داشته و نزدیک به نیمی از آن نیز توسط نهادهای خارجی نظیر سازمان ملل متحد تأمین شده است. با وجود اینکه این مکان از ظرفیت پذیرش 8 میلیون کتاب برخوردار است، اما در حال حاضر تنها 250 هزار نسخه کتاب در آن نگهداری میشود و متأسفانه بخش مربوط به مطبوعات و مجلات نیز خالی و بدون استفاده رها شده است.
کتابخانه اسکندریه از ساختمانی 11 طبقه با بزرگترین سالن مطالعه جهان به مساحت 70 هزار متر مربع تشکیل شده است که 4 طبقه از آن در زیر زمین قرار دارد. در این ساختمان 3 موزه، یک مرکز نجوم، 7 مرکز تحقیق و 9 نمایشگاه دائمی قرار دارد. البته ساخت این بنا با توجه به کمبودهای شدید بودجه با انتقادات فراوانی همراه شد و منتقدان ساخت کتابخانهای با این ابهت و هزینه را در شرایطی که نیمی از مردم مصر بیسوادند، کاری بیفایده عنوان کردند. جالب است بدانید که این کتابخانه هر سال نزدیک به 25 میلیون یورو بودجه دریافت میکند، اما با این وجود در برابر سایر کتابخانههای مطرح جهان حرفی برای گفتن ندارد.
کتابخانه بیرمنگام انگلیس
کتابخانه 188 میلیون پوندی بیرمنگام با مساحت 35 هزار متر مربع در سال 2013 میلادی، افتتاح شد. این کتابخانه یک ساختمان شیشهای شفاف است که در نمای آن از طرحهای فلزی جالبتوجهی استفاده شده است. این بنا به عنوان بزرگترین کتابخانه عمومی در انگلستان و بزرگترین مجموعه فرهنگی عمومی در اروپا شناخته میشود.
کتابخانه پارک اسپانیایی
این کتابخانه برخلاف نامش در کلمبیا ساخته شده است و ظاهری شبیه به تخت سنگهایی سیاه دارد که آن را به یکی از کتابخانههای جذاب دنیا بدل کرده است. طراحی متفاوت این ساختمان حتی در شکل قرارگیری پنجرهها نیز به چشم میخورد. این کتابخانه در خارج از شهر و در محلهای فقیرنشین بنا شده و به گفته طراح آن با هدف ارائه خدمات به مردم این منطقه ساخته شده است.
کتابخانه سلطنتی دانمارک
الماس سیاه نام کتابخانهای سلطنتی در کپنهاگ دانمارک است که در سال 1999 ساخته شد. این بنای مدرن از یک بخش تمام شیشه برخوردار است که شبها با نور فراوان خود میدرخشد و نگاهها را به خود جلب میکند.
کتابخانه عمومی Villanueva
در نگاه اول شاید کتابخانه عمومی Villanueva چندان جالب توجه به نظر نرسد، اما با کمی دقت در نمای این بنا متوجه وجود سنگهای ریز و درشتی بر روی دیوارها خواهید شد. این کتابخانه به طور کامل از مواد بومی ساخته شده است. سنگهای به کار رفته در نمای این ساختمان از کف رودخانههای اطراف و چوب مورد نیاز آن نیز از جنگلهای محلی تهیه شده است. طراحی کتابخانه عمومی Villanueva توسط چهار دانشجو انجام شده و بر خلاف ظاهر سنتی آن از سیستم تهویه مطبوع برخوردار است.